Vrijheid is een van de fundamentele rechten en verlangens van een mens. Dat wil zeggen dat ieder mens als vrij is geschapen. Hij aanbidt alleen Allah. Wanneer we de geschiedenis goed bestuderen, zien wij echter dat dit recht in de meeste gevallen van hem is afgenomen. Bijvoorbeeld, als gevolg van vele oorlogen en veldtochten waren mensen beroofd van hun vrijheden en werden gekocht en verkocht als goederen.

Vooral de wet van Rome en de filosofie van de Grieken zorgden ervoor dat de slavernij als een noodzaak werd gezien en mensen werden gekocht en verkocht op de markt als handelsgoederen. Aan de andere kant vond elke natie het nodig om slavernij te handhaven om hun vijanden te verzwakken, hun bevolking te verkleinen en hun eigen macht te vergroten. Vóór (de komst van) de Islam was slavernij heel gewoon onder Arabieren. Plunderingen en gevechten tussen stammen gingen ononderbroken door. Mannen, vrouwen en kinderen die door de vijanden gevangen werden genomen, werden tot slaven gemaakt. Toen werd de slavernij door de Arabieren beschouwd als inferieur zijn aan dieren. De eigenaren van slaven lieten hen werken in zeer zware omstandigheden, en onderdrukten en martelden hen. Soms lieten ze hen sterven door ze geen eten te geven en soms doodden ze hen voor niets. Ze gebruikten hun slavinnen als concubines. Bovendien werd het aangemoedigd om slaven te hebben. Alleen om slavinnen te hebben, vielen ze andere stammen aan en namen ze vrouwen gevangen door mannen te doden. De Islam is in zo'n tijdperk verschenen. Zoals het niet mogelijk was om een dergelijk probleem, dat in die periode het probleem van de mensheid was, volledig weg te nemen, zo eveneens was de situatie van die tijd er niet geschikt voor.

De afschaffing van de instelling slavernij had voor de nieuw opgerichte Islamitische Staat enige moeilijkheden kunnen veroorzaken.

Zoals het geval is in elke kwestie, is het begrip van djihad in de Islam anders dan het begrip van oorlog van de andere naties. Het doel van djihad is niet om bloed te vergieten, te tiranniseren of doelloos bepaalde landen te veroveren; het doel van djihad is om mensen te informeren over de wetten van Allah, aanvallen op de Islam te voorkomen en mensen naar het ware pad en het geluk in beide werelden te leiden.

Om deze reden was het door onze Profeet (saw) verboden om kinderen en vrouwen te doden, zelfs als ze vijanden waren, tenzij ze daadwerkelijk moslims aanvielen.^[1] Het was echter ook duidelijk genoeg dat de vrijlating van hen een gevaar zou vormen en schadelijk zou zijn voor de nieuw opgerichte Islamitische Staat. In zo’n atmosfeer was het genoodzaakt om ze gevangen te nemen.

Aan de andere kant nam de tegenpartij altijd moslims gevangen. Daardoor moesten ook moslims gevangenen van hen nemen. Op deze manier werd zowel de balans geconstrueerd als de tegenpartij verzwakt, zodat ze niet meer moslims konden aanvallen. Bovendien werden gevangengenomen moslims van de slavernij gered door hen uit te wisselen met gevangenen van de vijanden. Soms werden de gevangenen vrijgelaten tegen losgeld, hetgeen een soort financiële steun betekent voor de verspreiding van de Islam.

Vanuit deze verklaringen zien wij dat het niet de Islam is die de slavernij voor het eerst heeft uitgevonden en vrouwen tot slaven heeft gemaakt. Hoewel de Islam de slavernij vanwege bepaalde redenen niet volledig heeft opgeheven, heeft hij haar stap voor stap verlicht zodat in de toekomst een deur tot een volledige vrijheid kan worden geopend.

Slaven die in elke periode van de geschiedenis op vele manieren onmenselijk werden gemarteld en uitgebuit, voelden zich dankzij de Islam opgelucht. De Islam heeft het onmenselijke aspect van de slavernij vernietigd. Dankzij de Islam hebben slaven veel mensenrechten gekregen en werden ze door de wet beschermd.

Zowel in hadisboeken alsmede in de boeken van Islamitische wetgeving treffen wij een hoofdstuk onder de titel “slaven bevrijden” aan waarin de rechten van slaven worden behandeld. In de Islam werd een sterke genegenheid en bescherming getoond voor mensen die van hun vrijheid waren beroofd en er werden bepaalde wetten gemaakt om mensen die hun vrijheid verliezen weer vrij te maken. Bijvoorbeeld, een moslim die een bepaalde zonde begaat, dient een boetedoening te verrichten om die zonde te laten vergeven.

Degenen, die het vasten tijdens de Ramadan verbreken, iemand per ongeluk doden of hun beloften niet nakomen, moeten bijvoorbeeld boetedoening verrichten. Het vrijmaken van mannelijke en vrouwelijke slaven geldt als boetedoening voor dergelijke zondes. Er zijn veel verzen over deze kwestie.

Hoewel slaven en slavinnen die hun vrijheid verliezen als gevolg van oorlogen een andere status hebben, zijn ze nog steeds mensen. Hierdoor is in de Islam het bevrijden van slaven als een zeer aangename daad beschouwd en als een aanbidding geaccepteerd.

Er zijn veel ehadis die aanmoedigen om slaven te bevrijden. Een van die ehadis luidt als volgt:

Een andere manier om een slaaf te bevrijden is mukatebe. De heer bepaalt een bedrag voor de slaaf, en de slaaf werkt om dat geld te verdienen. Wanneer hij dit geld aan zijn heer betaalt wordt hij niet meer slaaf. In de Kuran heeft Allah (swt) de moslims aangemoedigd om dit te doen.

Dat wil zeggen dat het voor slaven en slavinnen mogelijk was om hun vrijheid te kopen van hun heer door hier afspraken over te maken. Als een slaaf zo’n afspraak wilde maken, was de heer verplicht om deze te accepteren. In dit vers worden mensen aangesproken om te geven van de goederen die Allah (swt) hun heeft gegeven. Hiermee wordt bedoeld dat de echte eigenaar van de goederen Allah (swt) is. Dit betekent dus dat het geven van de goederen van Allah (swt) om slaven vrij te kopen een religieuze, deugdzame en sociale plicht is. Dit is één van de serie maatregelen die de Islam heeft getroffen om de eeuwenoude traditie van slavernij af te schaffen.

Aan de andere kant is er gezegd dat het geven van sadaka aan zo'n slaaf, die zijn vrijheid wenst kostbaarder is dan andere soorten sadaka.

Bovendien stelt de Islam het gelijke leven en levensonderhoud vast als een voorwaarde tussen de slaaf en de meester. Het is aangemoedigd dat een slaaf als een van de familieleden beschouwd dient te worden en dat een heer met zijn slaaf aan dezelfde tafel dient te eten. Volgens onze religie moet de meester de slaaf laten eten wat hij zelf eet en hem dezelfde soort kleding laten dragen als hij draagt. De meester mag zijn slaaf geen pijn doen.^[4]

Bovendien is het niet aangenaam beschouwd dat een heer zijn slaaf op een kwetsende manier aanroept. Het is aanbevolen dat de heer zijn slaaf als "mijn zoon" en zijn slavin als "mijn dochter" noemt en niet als "slaaf" of "slavin".^[5]

Aangezien mannelijke en vrouwelijke slaven meestal tot onwetende en ongeletterde mensen behoorden, was het ook de taak van de heer om hen te onderwijzen en onderwijs te laten volgen.

Zoals het te zien is, brengt het hebben van een slaaf onder deze omstandigheden een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Daardoor hebben de intellectuelen de moeilijkheid van het hebben van een slaaf uitgedrukt met de volgende zin: “In de Islam betekent het hebben van een slaaf een slaaf zijn.”

Voorwaar, indien we ons het feit herinneren hoe sommige landen, die de wereld zogenaamd de les van beschaving leren, Afrika hebben gekoloniseerd, de mensen die daar wonen als slaven hebben gebruikt en hen als tweederangsburgers hebben beschouwd, dan kunnen wij zeer makkelijk concluderen dat de slavernij, die door de Islam in een menselijke vorm is veranderd, met al zijn wreedheid door sommige niet-moslim landen werd gehandhaafd.

Kortom: het is duidelijk genoeg dat de instelling slavernij niet door de Islam is uitgevonden. Bovendien, voelden de slaven die in elke periode van de geschiedenis op vele manieren onmenselijk werden gemarteld en uitgebuit, zich dankzij de Islam opgelucht. De Islam heeft het onmenselijke aspect van de slavernij vernietigd. Door deze waarheid is het wederom te zien dat de Islam de mensheid de ware vrijheid en de ware leiding heeft gebracht.

De sociale en traditionele plek van de slaaf in de samenleving

De sociale en traditionele plek van de slaaf in de samenleving kent ook zijn plek binnen het Islamitische recht. Dit heeft ervoor gezorgd dat de rechtmatige status van de slaaf gedetailleerd en, vaak volgens de vrije mens, anders mee is omgegaan. Over het algemeen zijn de verschillen in rechten, gezag en verantwoordelijkheden het resultaat van de samenhang tussen het recht en het sociale leven en belangrijke gebeurtenissen. Volgens de religie en moraal is de slaaf gelijk aan een vrij mens. Hiertegen wordt de slaaf anders veroordeeld aangaande zijn schulden, eigendom, handel, gezin, straf in vergelijking tot de vrije mens; hoe minder vrijheid de slaaf heeft, des te minder verantwoordelijkheden hij heeft, waarmee dus een evenwicht wordt gehanteerd. Bijvoorbeeld, wanneer er geen bezit wordt toegekend aan de slaaf, is hij ook niet verantwoordelijk voor het bezit. Hoe meer rechten een slaaf krijgt, des te meer verantwoordelijkheid hij ook krijgt. Dat een slaaf minder bestraft wordt dan een vrij mens, is ook om deze reden. Hoewel er in principe geen verschil is tussen een slaaf en een vrij mens in relatie tot het gezinsrecht, zijn er wel belemmeringen en verschillen geweest met betrekking tot het recht op eigendom.

In tijdperken waar aan slavernij werd gedaan, werden de slaven en slavinnen door moslims, conform de Kuran en sunnet, als gezinsleden gezien. Daarnaast kochten de moslims ook de slaven op, om hen vervolgens omwille van Allah (swt) weer vrij te laten gaan. In de Islamitische geschiedenis is slavernij nooit als een belangrijk middel gezien om winst en productie te draaien. Dit, terwijl in het Westen er slavernij-handel plaatsvond, en de slaven werden gezien als gerechtvaardigd middel om te produceren. In het bijzonder na de ontdekking van Amerika begon de slavenhandel, waarvan Afrika de grootste bron werd gezien. Er werd dan ook bewust (eeuwenlang en op een meedogenloze wijze) gejaagd op deze slaven. Zowel tijdens het jagen naar de slaven als het handelen in hen, zijn miljoenen slaven overleden, en zij die het wel overleefden, leden ongekend pijn. Dat in het Westen de slavernij werd stopgezet, komt vanwege de Industrialisatie en dus dat er minder mensen nodig waren. De Islam heeft altijd als doel gehad slavernij op te heffen en heeft ook hiernaar gehandeld. Om deze reden was het voor de moslims ook makkelijk om er in mee te gaan toen er werd besloten dat slavernij werd opgeheven. De Islam is hierbij een extra stimulans geweest.

Slavinnen en hun positie binnen de Islam

Vrouwen en meisjes die tijdens de oorlog werden gevangengenomen, werden slavinnen. Omdat ze volgens de wet als buit werden beschouwd, werden ze door de Islamitische Staat aan krijgers gegeven die bediendes nodig hadden. Vanaf dat moment werden zij als een van de familieleden beschouwd. De heer van de slavin kon van haar in zijn dagelijkse en persoonlijke werken benutten. Bovendien kon hij zonder een nikah te verrichten geslachtsgemeenschap met haar hebben. Hoewel dit op het eerste gezicht ongebruikelijk lijkt, werd het in de historische omstandigheden van die tijd als normaal aanvaard. Deze toestemming is verkondigd in de Kuran als volgt:

Zodra ze een kind van haar meester kreeg, werd ze ummul-weled (de moeder van het kind) genoemd. Dat kind van de slavin werd als vrij beschouwd. En met de geboorte van een kind werd de situatie van de slavin veranderd. Wanneer haar heer zou overlijden, zou de moeder van het kind vrij zijn en ging niet door vererving over op de erfgenamen. Als ze het kind niet had of als haar meester haar niet vrijliet, zoals de andere goederen, zou de vrouwelijke slaaf door erfenis op de erfgenamen overgaan.

Als de echtgenoot van de slavin zich onder de gevangenen bevond, zou hun huwelijk worden voortgezet; dan is het religieus niet toegestaan om geslachtsgemeenschap te hebben met de slavin. Zelfs als de heer van de echtgenoot iemand anders is dan de heer van de slavin, kan de heer zijn slavin niet benaderen voor geslachtsgemeenschap.^[7]

De Islam moedigt heren altijd aan om zowel slaven vrij te laten alsmede met slavinnen te trouwen. In een hadis legt de Profeet (saw) de kwestie als volgt uit:

Door aandacht te schenken aan deze verklaringen, kan men begrijpen hoe goed de Islam de rechten van mannelijke en vrouwelijke slaven heeft verdedigd en beschermd. Een slavin werd niet gezien als iemand wiens vrouwelijkheid zou worden uitgebuit. Volgens de Islam was zij geaccepteerd als een van de familieleden.